با یارانه ناکارآمد، بحران آب پایان ندارد

وی در این اظهارات عنوان داشت: ما در موضوع مدیریت آب برای اینکه بتوانیم اقدامات عملی واقعی انجام بدهیم، باید در مورد موضوعاتی مثل آب، بنزین، نان و شاخص‌هایی که در سبد مصرفی خانوار نقش حیاتی دارند، تدبیر دیگری غیر از نظام منسوخ یارانه‌های عام داشته باشیم.

عضو هیأت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه پیام‌نور مازندران افزود: تا زمانی که کالا ارزش واقعی خودش را پیدا نکنه، امکان اینکه از مصرف‌کننده بخواهید صرفاً با تکیه بر آگاهی‌بخشی مدیریت مصرف خودش را کنترل بکند، به سختی امکان‌پذیره.

مومنی گفت: تحلیل مصرف آب باید به‌صورت جداگانه در بخش کشاورزی و بخش خانگی انجام شود، چراکه آبی که در بخش کشاورزی از چاه‌ها یا شبکه‌ها استفاده می‌شود، قطعاً ارزش متفاوتی دارد نسبت به آبی که در شبکه خانگی بعد از فرایندهای گران‌قیمت تصفیه در اختیار جامعه قرار می‌گیرد.

وی با انتقاد از بی‌توجهی به تکلیف قانونی تحویل حجمی آب تأکید کرد: متأسفانه علی‌رغم اینکه وزارت نیرو از برنامه دوم یا سوم توسعه مکلف شده زیرساخت‌های لازم برای تحویل حجمی آب را فراهم بکند، هنوز در مورد آب‌های زیرزمینی این اتفاق نیفتاده و هیچ استانی هم به تکالیف مورد انتظار نرسیده است.

عضو هیأت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه پیام‌نور مازندران وضعیت مازندران را «دچار سردرگمی عجیب‌تر» توصیف کرد و گفت: تعداد حلقه چاه‌های غیرمجاز بسیار بالاست و اول باید تکلیف بهره‌برداری‌های غیرمجاز مشخص بشود.

چالش شبکه فرسوده و مصرف بالاتر در مناطق کم‌برخوردار

مومنی درباره هدررفت آب در بخش خانگی توضیح داد که بخشی از آن به الگوی مصرف و بخشی به زیرساخت‌های فرسوده و ضعیفی که این آب را در اختیار مردم قرار می‌دهد» مربوط است.

وی تصریح: در مناطقی که میزان برخورداری آب کمتر هست، سرانه مصرف آب بالاتره. استانی که باید به دلیل شدت کم‌آبی خودش را به پایین‌تر از متوسط برساند، در مواردی بیش از ۳۶۰ مترمکعب سرانه مصرف دارد.

عضو هیأت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه پیام‌نور مازندران افزود: وقتی مصرف بیشتر انجام بدید پول بیشتری به شرکت‌های بهره‌برداری تعلق می‌گیرد و این روند عملاً برخلاف سیاست صرفه‌جویی عمل می‌کند.

مومنی با طرح پرسشی نسبت به ارائه خدمات به ساختمان‌های فاقد پروانه گفت: چطور شرکت‌های خدمات‌رسان به اینها انشعاب آب و برق می‌دهند؟ این‌ها همه منابعی است که بهره‌برداری می‌شود و نشان می‌دهد در عمل برخلاف شعارهای صرفه‌جویی حرکت می‌کنیم.

ضرورت واقعی‌سازی قیمت آب

این پژوهشگر آب تأکید کرد: اگر قرار است به خانواده‌ای به دلیل شرایط دشوار اقتصادیش یارانه بدهیم، نباید آب را ارزان در اختیارش قرار بدهیم. باید آب را با قیمت واقعی در اختیارش قرار بدیم و یارانه را در انتها قرار بدیم.

وی افزود: وقتی فرد بداند اگر به ۲۴۰ تبدیل به ۲۴۱ بشود باید هزینه گزافی پرداخت کند، انگیزه‌ای برای مصرف بی‌رویه نخواهد داشت.

عضو هیأت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه پیام‌نور مازندران با اشاره به اینکه «ضرورتی ندارد بسیاری از بخش‌ها از آب فرش واتر استفاده کنند»، گفت: ما می‌توانیم حتی برای تولید محصولات کشاورزی در بسیاری از موارد از آب تصفیه‌شده و بازچرخ‌شده استفاده بکنیم.

مومنی تأکید کرد: هنوز تکلیف روشن نشده که کشت محصولات کشاورزی باید به سمت کالاهای اساسی و راهبردی برود یا محصولاتی که در بازار جهانی قیمت بالا دارد و خودش می‌تواند قیمت آب را پرداخت کند.

وی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر «نرخ انجام پروژه‌هایی که بایستی در مسیر اصلاح الگوی مصرف اتفاق بیفتد، به شدت نزولی شده» و کشاورزان نیز آموزش کافی برای بهره‌برداری صحیح از سامانه‌های نوین آبیاری دریافت نکرده‌اند.

اهمیت آموزش از دوران کودکی

عضو هیأت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه پیام‌نور مازندران با تأکید بر نقش آموزش گفت: آنچه باید اتفاق بیفتد در دوران کودکی باید رقم بخورد. آموزش‌ها در مدارس باید شامل سازه‌های کم‌مصرف و شناخت ارزش گنجینه آب باشد. اگر ۲۰ سال پیش از این نقطه شروع می‌کردیم نسل امروز بهتر با بحران‌ها آشنا بود.

مومنی با انتقاد از ساخت‌وسازهای انبوه بدون انشعاب‌های مستقل افزود: وقتی ۸ طبقه یک ساختمان از یک انشعاب استفاده می‌کند، چگونه انتظار اصلاح الگوی مصرف داریم.

وی در پایان تأکید کرد: ما نمی‌توانیم از مردم انتظار صرفه‌جویی داشته باشیم وقتی یارانه‌ها هدایت نمی‌شود، سامانه پایش نداریم، قیمت واقعی نیست و ساختارها اصلاح نشده. در هیچ جامعه‌ای این کار بدون پیش‌نیازهای حاکمیتی امکان‌پذیر نیست.

گفتگو: بهناز مقدس

انتهای خبر/